Ải Lê Hoa (chữ Hán: 棃花隘), còn gọi là Lê Hoa quan (棃花関, hay 棃花关 tức cửa Lê Hoa) hay chợ (thành) Lê-hoa (棃花市, Lê Hoa thị), sau đổi thành Liên Hoa ải, một cửa ải nằm trên biên giới Đại Việt-Đại Minh (án ngữ con đường vào Đại Việt theo hướng tây bắc từ Vân Nam Trung Quốc), là một địa danh cổ nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam. Nơi đây diễn ra các trận đánh cuối cùng của nghĩa quân Lam Sơn chống lại nhà Minh, dành độc lập cho Việt Nam năm 1427 (các trận Lãnh Thủy Câu (冷水溝) và Đan Xá (丹舍)). Vùng biên ải này là địa đầu của lãnh thổ Đại Việt kể từ thời nhà Lý cho đến cuối thời nhà Lê Trung hưng, từ cuối nhà Trần qua nhà Hồ sang tới nhà Lê Sơ nó thuộc châu Thủy Vĩ phủ Quy Hóa trấn Hưng Hóa của Đại Việt, ngày nay là địa bàn hương Liên Hoa Than huyện Hà Khẩu, châu Hồng Hà, tỉnh Vân Nam Trung Quốc.Nguyễn Trãi, Bình Ngô đại cáoːTheo các nhà sử học Trần Quốc Vượng, Hà Văn Tấn thì trong khoảng các năm 1257-1272, tức là trong chiến tranh Nguyên Mông – Đại Việt lần 1 đến sau khi Hốt Tất Liệt chiếm Nam Tống lập ra nhà Nguyên (năm 1271), các sứ giả Nguyên Mông sang Đại Việt đều đi theo đường Vân Nam qua Lê Hoa quan (ải Lê Hoa), chỉ đến cuộc đi sứ của thượng thư bộ Lễ nhà Nguyên là Sái Xuân vào tháng Tám năm Mậu Dần (1278), mới theo đường thẳng từ Giang Lăng Hồ Bắc qua Ung Châu Quảng Tây để vào Đại Việt[1].